Amsterdam wil de luchtkwaliteit verder verbeteren. Daarvoor praat de gemeenteraad op 7 september. De zero emissie zones zijn onderdeel van de voorgestelde plannen. De raad bespreekt dan ook de laatste rapportage van de GGD over de steeds schonere lucht en de voorspoedige voortgang van het Actieplan Schone Lucht. Gaan we met de nieuwe uitstootvrije plannen straks allemaal drie maanden langer leven? Ik denk het niet. Of ik snap het niet…
Drie maanden langer leven
Het ultieme streven is dat wanneer Amsterdam in 2030 voldoet aan de WHO advieswaarden uit 2005 voor luchtkwaliteit dat de ziektelast teruggedrongen is en de gemiddelde levensverwachting in 2030 met drie maanden is verlengd. Dat is maar liefst meer dan de helft van de maximale winst die de AQLI heeft berekend (op basis van 100 procent schone lucht). En dat al in de komende 6 jaar. Een ‘moonshot’ dus.
Een wereldwijd probleem
Luchtverontreiniging is slecht voor onze gezondheid. Het kost de gemiddelde mens 2,3 jaar van zijn leven. Dat blijkt uit de Air Quality Life Index (AQLI). In Nederland is de afgelopen decennia de lucht veel schoner (minder fijnstof) geworden, maar dat geldt niet voor andere delen van de wereld. Drie kwart van de gezondheidsimpact van luchtvervuiling vindt plaats in zes landen: Bangladesh, India, Pakistan, China, Nigeria en Indonesië.
De Amsterdamse GGD rekende eerder uit dat 4,5 procent van de Amsterdamse ‘ziektelast’ (verloren levensjaren en gezondheidsproblemen) komt door blootstelling aan vuile lucht. Dat is minder dan de schade aan de volksgezondheid door roken (maar liefst 13,1 procent), maar meer dan de schade door weinig bewegen (3,5 procent) en te veel drinken (2,8 procent).
Maar, we gaan die drie maanden nooit halen in 2030
Het college stelt mooie doelen. Maar, uit de plannen blijkt niet concreet hoe het college die doelen gaat realiseren, welke Amsterdammers er nu die drie maanden langer en gezonder leven bij krijgen (ook de bewoners rond de A10?) en welk deel van die doelen vanzelf gehaald wordt met lopend (landelijk en Europees) beleid.
In de plannen mist een duidelijke grafiek met de huidige situatie (en de de bronnen van luchtverontreiniging), wat er al is bereikt in de afgelopen jaren, wat de impact is van de autonome ontwikkeling die RIVM landelijk voorspelt en tenslotte de impact van de eigen Amsterdamse maatregelen. Een simpel plaatje is toch niet teveel gevraagd? In God we trust, all others bring data.
Waar blijft een integraal plan?
Hoeveel dagen langer en gezonder leven krijgen wij als Amsterdammers erbij als het voorgestelde pakket aan maatregelen wordt aangenomen? TNO heeft onlangs de impact van de Amsterdamse maatregelen doorgerekend en komt met een beperkte verbetering onder aan de streep. Dat baart zorgen.
Mijn conclusie is dat we de beloofde drie maanden langer leven niet gaan halen in 2030. Waarom het college niet een integraal (herzien) actieplan voor schone lucht (op basis van alle bronnen van luchtverontreiniging) presenteert is mij niet duidelijk. Intussen komt het college met uitgebreide zero emissie zones, zonder dat het duidelijk is wat het de Amsterdammers aan gezondheidswinst oplevert.
Hopelijk zijn er raadsleden die het college hierover nog eens stevig aan de tand gaan voelen.
Update 13 september 2023:
Ik heb mijn vragen neergelegd bij GGD Amsterdam. Die zijn keurig beantwoord. Die antwoorden bevestigen helaas mijn conclusies dat de ‘drie maanden’ in relatie tot de huidige plannen een ‘complex’ verhaal zijn.
Walther Ploos van Amstel.