Online boodschappen doen is niet per se slechter voor het klimaat. Ik sprak erover met Change Inc. Is boodschappen laten bezorgen duurzamer dan een uitje naar de supermarkt? In Nederland is hier nog geen serieus onderzoek naar gedaan. Er zijn wel onderzoeken, maar die gaan dan over de non-foodcategorie. De foodcategorie is daadwerkelijk anders. Toch valt er wel wat over te zeggen.
Transport
Vooral het transport is een bepalende factor. Hoe de boodschappen worden vervoerd, maakt nogal uit. Bijna alle bezorgbusjes rijden elektrisch en hebben geen CO2-uitstoot. Dat is wel anders voor de grote vrachtwagens die producten aan de winkels leveren. Die zijn veel zwaarder, waardoor ze lastiger te elektrificeren zijn. Het gaat nog wel even duren voordat elektrisch rijden voor vrachtwagens de norm is.
De Gustave Eiffel Universiteit in Parijs heeft onlangs gekeken naar het verschil tussen supermarkten in de binnensteden en de buitenwijken en tussen supermarkten en kleine winkels en presenteerde de resultaten tijdens WCTR2023.
In de buitenwijken doet zo’n 60 tot 80 procent de boodschappen met de auto. Lang niet iedereen rijdt elektrisch, wat zorgt voor de nodige uitstoot. Het is ook niet duurzaam dat iedereen apart met de auto naar de winkel komt. Een elektrische bestelbus kan die beweging dan beter in één keer maken voor 12 tot 15 consumenten. In buitenwijken verliest de winkel het daardoor van het online bestellen.
In de binnenstad heb je die CO2-uitstoot vaak niet. Mensen stappen op de fiets of gaan lopend naar de supermarkt. In dat geval is online bestellen net zo duurzaam als boodschappen doen in de winkel. Hoe duurzaam winkelen is heeft dus ook te maken met hoe de klant boodschappen doet.
Een recent onderzoek in Seattle USA komt tot de conclusies dat het extra verkeer dat online bezorgen van boodschappen veroorzaakt afhankelijk is van met name het aantal orders dat in een bezorgbeweging meegaat (meer is beter), de locaties van de winkels, of de consument de boodschappen ophaalt als onderdeel van woon-werk verkeer en het tijdstip van leveren.
Winkels zijn CO2-uitstoters
Daar komt bij dat winkels ook CO2-uitstoters zijn. Denk maar aan de verlichting, de koeling, de diepvries en de ovens van de bakkerij. Dan zijn de online magazijnen toch veel efficiënter ingericht en zijn ze energiezuiniger.
De kleinere winkels verliezen het van de supermarkten vanwege de kleinschalige bevoorrading en minder energie-efficiënte winkels. Bij online worden wel weer meer verpakkingsmaterialen gebruikt.
Foto: Presentatie onderzoek Gustave Eiffel Universite (WCTR 2023)
Wel zijn de bezorgbusjes vervelend, vooral in drukke binnensteden en woonwijken. Daar moeten gemeentes beter over nadenken. Bij het inrichten van een wijk wordt nu nog te weinig rekening gehouden met bezorgdiensten. Picnic heeft daar met zijn kleine wagentjes goed op ingespeeld. Bezorgen in de binnenstad wordt zo een stuk makkelijker. Aan de andere kant is de actieradius en snelheid van die wagentjes kleiner. Op één lading kan je dan dus bij minder adressen langs. Je hebt dan wel weer meer bezorgcentra nodig.
Zet de consument aan het stuur
Ook Logistiek.nl presenteert resultaten van onderzoek. Niels Agatz hoogleraar aan de Erasmus Universiteit zegt: “Bedrijven moeten wel de tijd nemen en krijgen om efficiënt en duurzaam af te leveren. Die ideale wereld hebben we nog niet, maar als je – anders dan met flitsbezorging gebeurt – tijd geeft om te bundelen, dan is de last-mile het meest duurzaam; beter dan dat iedereen zelf naar de winkel gaat. Want mensen doen dat niet lopend en heel vaak ook niet op de fiets”.
Hij doet zijn uitspraak op Logistiek.nl met het oog op de foodretail. “Dat is waar ik me vooral op richt in mijn onderzoek. Verschillende studies laten zien dat als meer dan 15 procent van de klanten met de auto boodschappen doet, dat dan thuisbezorgen al beter is.” Volgens hem zijn consumenten best genegen om zich aan te passen. “Een groot deel van de consumenten zit helemaal niet te wachten op snelle levering van de wekelijkse boodschappen. Door die consument aan het stuur te zetten en te laten kiezen voor schoon of minder schoon in combinatie met korting op langere levertijden, kan er veel veranderen.”
Derving
Versproducten worden vanuit distributiecentra naar de supermarkten vervoerd. Vervolgens komen ze in de schappen terecht, ze worden verkocht. Online bestellingen worden vanuit lokale bezorgcentra direct naar de consument gebracht. Wanneer de hele schakel van de winkel ertussenuit wordt gehaald, win je in tijd en dus in versheid. Het aandeel derving is bij supermarkten 2 tot 3 procent.
Je hoeft je daarom zeker niet te schamen als je boodschappen online bestelt en thuis laat leveren. Vooral niet als je anders de auto zou nemen naar de supermarkt.
Walther Ploos van Amstel.