Port of Amsterdam, Gemeente Amsterdam en TNO hebben samengewerkt in het traject Amsterdam Vaart! om de verschuiving te ondersteunen van (bouw)logistiek van de weg naar het water in Amsterdam.
In drie tranches zijn verschillende bouwprojecten en andere ladingstromen gemonitord en ondersteund. In deze periode is door bouwbedrijven, transporteurs en overige partijen ervaring opgedaan met (bouw)logistiek over water en is inzicht in de effecten verkregen. Gedurende de looptijd van Amsterdam Vaart! zijn faciliteiten ontwikkeld, zoals hubs, kades en nul-emissie vervoer over water.
Ervaringen met vervoer over water
In 2021-2022 zijn negen ladingstromen gevolgd voor Amsterdam Vaart! Van deze negen ladingstromen waren er vijf van bouwprojecten, waarvan drie gericht waren op transport over water in de Amsterdamse binnenstad en twee op het aanleveren van prefab bouwelementen over water vanaf materiaalleveranciers naar de regio Amsterdam. In de vier overige ladingstromen is inzicht verkregen in de potentie en impact van vervoer over water in andere logistieke segmenten namelijk het transport van afval en toelevering naar horeca.
Tabel 1: Samenvatting van de resultaten van Amsterdam Vaart!.
Minder stadslogistiek vervoer
De impact op de binnenstedelijke prestatie-indicatoren (minder transportbewegingen en transportkilometers over de weg) is aanzienlijk gestegen ten opzichte van projecten in eerdere jaren. Buiten de stad zijn iets minder transportbewegingen verplaatst van weg naar water, echter waren dit gemiddeld wel langere afstanden. Voornamelijk door het meenemen van transport buiten de stad is een totale CO2-reductie van 769 ton behaald.
Met het afsluitende rapport wordt Amsterdam Vaart! afgesloten. Echter ook in 2023 en de jaren daarna zijn er initiatieven in Amsterdam gepland die transport over water toe gaan passen. De ervaring vanuit Amsterdam Vaart! biedt de gemeente Amsterdam ondersteuning. Daarnaast zijn de ‘lessons learned’ vanuit de verschillende use cases gebundeld in een tool die inzicht geeft in de effecten van het gebruik van transport over water voor verschillende type trajecten.
Kostennadelen?
Uit verschillende studies komt naar voren dat door hoge overslagkosten en kosten van leegvaren dat voor bepaalde ladingstromen transport over water niet haalbaar is. Dat is met name het geval als er geen logistieke eisen en voorwaarden gesteld zijn bij inkoop en aanbesteding.
Ook komt bij andere studies naar voren dat langdurige commitment met redelijk stabiele stromen erg belangrijk is voor de ontwikkeling en kostendekking van investeringen in transport over water.
Voordelen en randvoorwaarden
Voor ontvangende partijen zoals aannemers van bouwprojecten levert transport over water diverse voordelen op:
- Bij inzet van transport over water komen transporten doorgaans in grotere ladingen en zonder vertraging aan op bestemming zoals bij bouwplaatsen.
- Personeel ondervindt minder tijdsdruk met afhandeling van transporten en kan werkzaamheden beter plannen omdat schepen langer voor de wal liggen. Dit leidt tot meer rust bij het lossen van lading in de drukke binnenstad.
Hiervoor is wel een aantal randvoorwaarden nodig:
- Voor goede implementatie van transport over water dient de logistieke invulling in een vroeg stadium, het liefst in de opstartfase van initiatieven, meegenomen te worden. Ook dienen, bij complexe bouwprojecten, naast de opdrachtgevers en de hoofdaannemers ook alle onderaannemers, toeleveranciers en de gemeente betrokken te worden bij de overweging transport over water uit te voeren om de impact van logistieke oplossingen te maximaliseren.
- Er dienen goede afspraken te worden gemaakt tussen ketenpartijen.
- Om overslag van weg naar water mogelijk te maken is er een volwassen netwerk nodig inclusief goede overslagpunten.
- Er dient een heldere werkwijze te zijn die de (ook maatschappelijke) kosten en baten inzichtelijk maakt.
- De overheid kan helpen met maatregelen die de verschuiving van weg naar water bevorderen en vergunningverlening.
- Samenhangend beleid en procedures zijn nodig tussen de diverse overheden en autoriteiten die over logistiek via water beslissen.
- Opdrachtgevers en verladers dienen transport over water en duurzame logistiek op te nemen in hun aanbesteding en inkoop.
Bron: Amsterdam Vaart!