Het aandeel ZE in het wagenpark zal komende jaren sterk moeten stijgen om vanaf 2028 voldoende ZE voertuigen met toegang tot zero-emissiezones te behalen. Een recent trendrapport van het Ministerie van IenW kijkt naar de ontwikkelingen in het aanbod, de in- en uitstroom en het wagenpark van lichte bedrijfsvoertuigen tot en met juni 2023.
De trendanalyses beschrijven de ontwikkelingen in (de ZE-ingroei in) de nieuwverkopen, het wagenpark en de prijsverschillen tussen ZE- en dieselvoertuigen. Inzicht in deze ontwikkelingen is relevant met het oog op het behalen van (Europese en binnenlandse) CO2-doelstellingen en onder andere de invoering van milieu- en zero-emissiezones in steden.
Instroom
Zowel nieuwverkopen als occasion import zijn tussen 2012 en 2018 toegenomen. In 2020 en 2022 is er een daling van de nieuwverkopen en een groeiend aandeel import waargenomen. Deze trend lijkt in 2023 te keren, doordat de omvang van de nieuwverkopen richting pre-Coronajaar 2019 lijkt te normaliseren.
Het aanbod van lichte ZE bedrijfsvoertuigen is sterk uitgebreid. In alle segmenten zijn er voertuigen beschikbaar. De ZE nieuwverkopen hebben zich ontwikkeld van bijna uitsluitend kleine bedrijfsvoertuigen naar een aandeel binnen alle segmenten vanaf 2020.
Het totale aandeel ZE in de nieuwverkopen is toegenomen van 3% in 2020 naar 5% in 2021, 8% in 2022 en naar 13% in de eerste helft van 2023. Diesel is met een aandeel van 87% in de nieuwverkopen in 2022 nog steeds dominant.
De prijzen van ZE tegenover diesel liggen aanzienlijk hoger: gemiddeld €12.000 tot €13.000 hoger in het kleine en middensegment, en €18.000 tot €22.000 hoger in het grote en extra grote segment. De meerkosten van ZE voertuigen zitten in een dalende trend al lijkt de prijsdaling in de eerste helft van 2023 te stagneren.
De gemiddelde CO2-emissie van nieuwe dieselvoertuigen is tussen 2014 en 2021 gedaald van 174 naar 159 gCO2/km. De totale gemiddelde uitstoot van de nieuwverkopen (diesel en ZE samen) daalt daardoor de laatste jaren vrijwel alleen door ingroei van ZE voertuigen en niet door dalende emissies van dieselvoertuigen. De gemiddelde uitstoot van occasion import ligt hoger dan bij de nieuwverkopen
Uitstroom
De uitstroom bestaat vooral uit export en sloop. Vooral kleine bestelauto’s bereiken het einde van hun levensduur in Nederland, terwijl grotere lichte bedrijfsvoertuigen voor een aanzienlijk deel geëxporteerd worden in vergelijking met andere segmenten.
Wagenpark
Het wagenpark lichte bedrijfsvoertuigen is gegroeid tot 1,04 miljoen voertuigen medio 2023. Lichte bedrijfsvoertuigen rijden gemiddeld bijna 19.000 kilometer per jaar, waarbij de jaarkilometrage van jonge voertuigen 23.000 tot 35.000 km ligt en daarmee het gemiddelde positief beïnvloedt. In totaal wordt ruim 18 mrd. kilometer gereden met bestelauto’s in Nederland.
De meeste bestelauto’s rijden rond in de sector bouwnijverheid (31%) en handel en retail (19%). Ook is de verhuurmarkt stevig vertegenwoordigd (10%). De logistieke pakketmarkt heeft slechts 5% van de bestelauto’s.
Lichte bedrijfsvoertuigen veroorzaken een CO2-uitstoot van 3,7 Mton en hebben een aandeel van 12% in de totale uitstoot van de mobiliteitssector.
De samenstelling van het wagenpark is tussen 2012 en de eerste helft van 2023 enigszins richting wat grotere segmenten verschoven. Dit lijkt ten koste te gaan van het kleine segment dat een afname laat zien. Hierdoor neemt het gemiddelde leeggewicht en de maximum toegestane massa toe.
Door wagenparkvernieuwing neemt het aandeel van het wagenpark met emissieklasse Euro 6 steeds verder toe naar 46% medio 2023 en nemen de lagere en vuilere emissieklassen steeds verder af. Met de wagenparksamenstelling van medio 2023 zou bijna 75% van het wagenpark nog toegang tot zero-emissiezones hebben tot 1 januari 2027 en bijna 50% tot 1 januari 2028. Deze aandelen zullen met de reguliere wagenparkvernieuwing nog verder stijgen.
Bij elektrische bedrijfsvoertuigen is een verschuiving te zien richting een grotere actieradius. Gemiddeld komt de actieradius voor voertuigen uit 2022 uit op 256 km, terwijl voertuigen gebouwd in 2020 een gemiddelde actieradius van 186 km hadden. Van de lichte bedrijfsvoertuigen uit bouwjaar 2022 had de Groupil G4 de kleinste actieradius (54 km). De grootste actieradius heeft de Mercedes Benz eVito (369 km).
BPM-vrijstelling verdwijnt
In het Belastingplan 2023 is per 2025 het afschaffen van de BPM-vrijstelling voor bestelauto’s van ondernemers opgenomen en de introductie van een CO2-grondslag in de BPM. Naar verwachting zullen de meerkosten van ZE vanaf 2025 door de BPM op dieselvoertuigen grotendeels verdwijnen en zal de ZE-ingroei sterk toenemen.
Het aandeel ZE lichte bedrijfsvoertuigen neemt toeneemt, maar is nog relatief klein. Het aandeel ZE stijgt wel snel in de nieuwverkopen. Het overgrote deel van het wagenpark bestaat nu nog uit diesel voertuigen. Er kan in deze markt daarom komende jaren nog een substantiële winst behaald worden in de verduurzaming van de sector mobiliteit.
Bron: Ministerie IenW