Hoe verbeter je publiek aanbestedingsbeleid om de kans op succes te vergroten voor emissieloos bouwmaterieel in 2030 in de Grond-, Weg- en Waterbouw? Voor het antwoord op deze vraag deed Ewout Timmermans van de Technische Universiteit Eindhoven onderzoek door interviews met 27 experts.
Daaruit bleken vijf valkuilen én worden concrete aanbevelingen gedaan.
1. Gebrek aan mobilisatie van energie-infrastructuur
Aanbeveling: Voor de aanbesteding op de markt komt, moeten publieke opdrachtgevers de energie-infrastructuurbehoeften identificeren en starten met het faciliteren hiervan. Bijvoorbeeld door netaansluitingen aan te vragen of te voorzien in laadinfrastructuur.
2. Gebrek aan verspreiding van kennis creëert een groeiende kloof tussen de partijen die al emissieloos bouwen en partijen zonder ervaring
Aanbeveling: Publieke opdrachtgevers moeten waar mogelijk werken met innovatievriendelijke aanbestedingsprocedures zoals bouwteam, twee-fase contract, alliantiecontract of in consortia. Ook is programmamatig werken van belang zodat geleerde lessen geconsolideerd worden en kennis gedeeld en opgebouwd wordt.
3. Gebrek aan consistente langdurige emissieloos bouwmaterieel uitvraag vanuit publieke opdrachtgevers belemmert marktvorming, daardoor ervaren aannemers risico’s voor de langdurige inzet van emissieloos bouwmaterieel
Aanbeveling: Investeringsperspectief creëren voor de markt, zodat aangeschaft emissieloos bouwmaterieel kan worden afgeschreven over meerdere projecten. Een mogelijkheid om dat te doen is in raamcontracten, waarin direct de lange termijn behoeften van opdrachtgevers kan worden gesignaleerd naar de markt.
4. Nederland is afhankelijk van internationale OEMs voor levering van emissieloos bouwmaterieel, maar OEMs gaan nog onvoldoende mee in de missie. Doordat de Nederlandse markt voor emissieloos bouwmaterieel te klein in aantallen is, maakt het onvoldoende impact bij internationale OEMs die Europeese kijken
Aanbeveling: Lobby vanuit de Nederlandse overheid richting Europese Unie voor de invoering van strikter beleid omtrent eisen voor ZE-NRMM of in het meest extreme maar ook effectieve geval een uitfaseringsdeadline.
5. Transitie naar zwaar emissieloos bouwmaterieel gaat trager dan licht en medium-zwaar materieel. Zwaarder materieel is door het hoge energieverbruik nog verdeeld over waterstof en batterij elektrisch en bovendien is de afschrijvingstermijn langer en het transitiepad minder strikt voor zwaar materieel
Aanbeveling: De verwachting is vanuit dit onderzoek dat zwaar materieel eenzelfde ontwikkelpad gaat volgen als licht en medium-zwaar materieel. Dit aangezien er voldoende wordt geexpertimenteerd en dus snel duidelijkheid zal zijn over batterij versus waterstof elektrisch werken.
Bron: SEB