De vrachtwagenheffing die in 2027 ingevoerd wordt, moet minimaal 30 cent per kilometer bedragen. Dat is nodig om het prijsniveau in lijn te brengen met de toekomstige tarieven van de trucktol in Duitsland, pleit milieuorganisatie Natuur en Milieu op basis van nieuwe rekensommen van CE Delft. Sterkere prijsprikkels en een cultuuromslag zijn nodig om de transportsector efficiënter te maken.
Meer dan de helft (55%) van de capaciteit van de rondrijdende vrachtwagens wordt niet benut. Nienke Onnen van Natuur en Milieu: “Een groot deel van de vrachtwagens rijdt nu leeg of bijna leeg rond en dat moet anders. Het verhogen van de beladingsgraad zorgt ervoor dat er minder kilometers gereden hoeven worden. Dat is niet alleen positief voor de uitstoot van CO2, stikstof en fijnstof, maar ook voor het tegengaan van files en verkeersveiligheid. Het is heel goed dat de opbrengsten van de vrachtwagenheffing hiervoor ingezet gaan worden.”
Voor het onderzoek analyseerde CE Delft vijf kansrijke maatregelen, die potentie hebben voor een efficiëntere transportsector. CE Delft stelt overigens dat de logistieke sector maar nauwelijks voortgang maakt bij innovatie.
Ondersteunen cultuurverandering bij mkb-verladers
Binnen de logistieke sector (bij zowel verladers als vervoerders) ligt een sterke focus op het optimaliseren van de eigen operatie en benutting van eigen assets. Bundelen van lading of gebruik van een andere modaliteit is alleen te realiseren als bedrijven andere prioriteiten stellen en samenwerken, maar dat zit niet in de bedrijfscultuur. Het besparingspotentieel van samenwerking wordt ingeschat op minimaal 10%.
Daarvoor is een cultuurverandering nodig, maar de ervaring leert dat gedrag binnen de logistieke sector moeilijk te veranderen is. Inzetten op cultuurverandering is belangrijk om bedrijven voor efficiëntere logistiek te laten kiezen.
Ondersteunen ontwikkeling regiecentra voor coördinatie over ketens
De zogenaamde cross chain control centers (4C) richten zich op coördinatie over verschillende ketens waarmee logistieke efficiëntie behaalt kan worden. Daarvoor wordt gebruik gemaakt van geavanceerde technologieën/systemen waarmee real-time gegevens geanalyseerd kunnen worden en waardoor transport zo efficiënt mogelijk uitgevoerd kan worden. Het realiseren van 4C vraagt om vertrouwen bij en samenwerking tussen de deelnemende bedrijven, dat is echter moeilijk te realiseren. Zeker als vooraf onduidelijk is wat de besparingen zijn. Inzet hierop om tot logistieke efficiëntie te komen heeft tot nog toe amper tot succes geleid.
Stimuleren hergebruik containers
Direct hergebruiken van containers die leeg beschikbaar komen in het achterland voor exportlading, in plaats van het inleveren op containerdepots in de zeehaven kan tot wel 40% aan ritten besparen. Containereigenaren stellen echter voorwaarden aan het hergebruiken van containers, waardoor het in de praktijk relatief weinig voorkomt. Een garantiefonds kan risico’s op schade voor de containereigenaren verkleinen, waardoor hergebruik gestimuleerd kan worden. Deze maatregel bleek echter geen van de werkelijk aanwezige barrières weg te nemen. Het vergroten van de kennis bij importeurs en exporteurs over de impact van afspraken met de containereigenaren draagt wel bij aan grotere mogelijkheden tot hergebruik. Evenals het verhogen van digitalisering en datadelen binnen de sector om inzicht te verkrijgen op welke plekken containers hergebruikt kunnen worden.
Decentralisatie van distributie met hubs voor stadslogistiek
Decentralisatie van het distributiemodel vindt plaats wanneer er voor het leveren van goederen in een stad gebruik wordt gemaakt van één of meerdere hubs aan de rand van de stad of in de stad. Het besparingspotentieel in transportbewegingen wordt ingeschat op 3 tot 5%, maar resulteren niet per definitie in kostenbesparingen voor individuele ondernemers als slechts een deel van het distributiemodel verandert. De verwachting is dat alleen prijsprikkels of andere externe factoren leiden tot een groei in stadshubs.
Matchmaking door datadelen en gebruik van (open) dataplatforms
Datadelen gericht op het ontdekken van samenwerkingskansen tussen bedrijven om transportkilometers te reduceren kan via een platform. Evenals bij 4C is dit wederom een middel dat vraagt om vertrouwen en samenwerking. Daarnaast zijn besparingen vooraf moeilijk vast te stellen, waardoor matchmaking vooralsnog weinig interesse heeft van bedrijven. Ook hier geldt, evenals voor 4C, dat verhogen van digitalisering binnen de sector een belangrijke voorwaarde is.
Financiële prikkel
Natuur en Milieu zegt dat het onderzoek bevestigt dat een financiële prikkel, zoals de vrachtwagenheffing, de noodzaak voor een efficiëntere logistiek vergroot. Natuur & Milieu pleit er dan ook voor om het gemiddelde tarief van de vrachtwagenheffing te verhogen van 15 cent per km naar 30 cent per km.
Nienke Onnen van Natuur en Milieu: “Een verhoging zorgt ervoor dat het maken van loze kilometers echt oninteressant wordt. Bovendien is dat in lijn met de toekomstige tarieven in Duitsland. Uitgangspunt bij de tariefstelling was dat deze vergelijkbaar moet zijn met die van onze buurlanden en met de huidige 15 cent per km is dat zeker niet het geval.”
Dit concrete advies staat overigens niet in het rapport van CE Delft… het is verkiezingstijd zullen we dan maar denken.
Bron: Natuur en Milieu
Foto: DHL