Terecht spraken bewoners omgeving Van Diemenstraat gisteren bij stadsdeel in over gevaarlijke verkeersplannen. En terecht vragen de leden van de stadsdeelcommissie om behandeling. De stadsdeelcommissie is stelselmatig niet bij de behandeling betrokken.
Het begint een beetje op Groundhog Day te lijken. De bewoners zitten inmiddels bij de vierde – en naar verluidt laatste – bijeenkomst van de klankbordgroep, terwijl het ontwerp voor de herinrichting van de Van Diemenstraat nog altijd niet af is. Hoe kan dat?
Zolang er geen duidelijkheid is over de situatie bij de Westerkeersluis, is een integraal ontwerp simpelweg niet mogelijk. Zoals al vaker besproken: Van Diemenstraat en Westerkeersluis moeten gelijktijdig aangepakt worden.
Gedrag en veiligheid
Het voorlopige ontwerp stelt teleur. Als bewoner, voetganger en fietser maak ik me ernstig zorgen over de veiligheid. Het ontwerp is niet alleen onplezierig, maar ook intrinsiek onveilig. Het nodigt uit tot chaotisch en gevaarlijk gedrag – zeker van de grote stroom fietsers van en naar de pont en de kantoren in de Houthaven. De Fietsersbond trok hier begin dit jaar al aan de bel. Er is bijvoorbeeld onvoldoende opstelruimte bij de kruising tijdens de spits, en bewoners kunnen de parkeergarage nauwelijks bereiken.
Bovendien is in het gebruikte Vissim-model geen aandacht voor belangrijke gedrags- en veiligheidsfactoren, zoals snelheidsverschillen tussen fietsers, het illegale gebruik van fietspaden door scooters en speedpedelecs, en het daadwerkelijke rijgedrag van fietsers. Dat zijn juist de elementen die bepalend zijn voor de veiligheid en de beleving van de fietsinfrastructuur. Als we beleid willen maken dat werkt, moeten we uitgaan van de juiste cijfers – en van de realiteit op het fietspad.
Fietsdata klopt niet: drukte op fietspad wordt onderschat
Het Verkeersmodel Amsterdam (VMA) blijkt geen betrouwbare fietscijfers te kunnen leveren. Voor een goed beeld van de verkeersdrukte moet de focus liggen op de ochtendspits, en dan vooral tussen 8.00 en 9.00 uur. De avondspits is niet representatief voor de werkelijke knelpunten op het fietspad.
De gemeente zelf beschikt over betere en actuelere cijfers, die uitgaan van aanzienlijk hogere aantallen fietsers: in de ochtendspits zelfs 35 tot 40% meer dan het VMA aangeeft. Dat verschil is fors – en cruciaal. Zeker nu de frequentie van de pontjes bij de Pontsteiger is verhoogd en het GVB meldt dat het aantal overstekende fietsers flink toeneemt. Ook landelijke data bevestigen dit beeld. Uit tellingen van het fietsmeetpunt ‘De Ruyterkade’ van NDW blijkt dat er op doordeweekse dagen tussen 7.00 en 10.00 uur zo’n 3.000 tot 3.500 fietsers passeren. Alleen al tussen 8.00 en 9.00 uur zijn dat er 1.500 tot 2.000.
Kortom: het is volkomen onrealistisch om te denken dat er in 2035 minder fietsers zullen zijn dan vandaag – zeker niet als de pontfrequentie stijgt en de buurten Noord en Houthavens blijven groeien. De cijfers van het VMA sluiten niet aan bij de prognoses van het GVB en houden geen rekening met de realiteit op straat.
Is er nu wel of geen budget voor een veilig ontwerp?
Tijdens de laatste bijeenkomst werd duidelijk dat er geen budget is voor een écht veilig ontwerp. Maar het ontbreken van geld mag nooit een excuus zijn voor een onveilig plan – zeker niet als het gaat om een herinrichting die dertig jaar moet meegaan. Dit plan raakt niet alleen bewoners van de Houthaven en Pontsteiger, maar ook gebruikers van de gemeentelijke Kistdamgarage, met zo’n 700 parkeerplekken. En dan hebben we het nog niet over de tienduizenden voetgangers en fietsers die dagelijks passeren.
Daarom is het onacceptabel om deze klankbordgroep nu al als “laatste bijeenkomst” te bestempelen. De plannen zijn onvoldoende onderbouwd en de participatie is gebrekkig. Ik heb eerder gevraagd om inzage in de verkeersanalyses, verslagen van expertteams, het participatieplan en andere relevante stukken. Tot nu toe blijft het oorverdovend stil.
Mijn dringende oproep aan het projectteam: stel de herinrichting uit tot ná 2028, wanneer de afsluiting van de IJ-tunnel achter de rug is. Gebruik die tijd om tot een zorgvuldig, gedragen en goed gefinancierd plan te komen. Een plan dat wél rekening houdt met veiligheid en de belangen van álle betrokkenen.
In de huidige vorm kan ik dit plan niet anders dan ontraden – en dat zal ik ook actief doen richting mijn medebewoners. De Amsterdammers verdienen beter.
Walther Ploos van Amstel.