INretail pleit voor het stimuleren van lokale online platforms; “Zo’n online infrastructuur gebaseerd op wat de lokale gemeenschap belangrijk vindt, verbindt vraag met aanbod. Zo kan dat grote lokale aanbod online ontsloten worden voor het algemene belang. Bovendien helpt het de winkelstraten in onze steden en dorpen vitaal te houden”.
De publieke digitale ruimte is nu in handen van maar een paar grote en vooral buitenlandse marktpartijen als Amazon, Google, Zalando, Alibaba en Bol. INretail ziet steeds meer behoefte om te zoeken naar een alternatief voor de ‘winner takes all’ modellen. Een terechte, maar lastige uitdaging.
Het lukt maar niet
Groningen, Pijnacker, Amsterdam, Purmerend, Westland, Leuven, Haarlem, Spijkenisse en Hilversum lanceerden eerder lokale online platformen. De meesten stierven een zachte dood toen de subsidies op waren en ondernemers moesten gaan meebetalen. Het gaat moeizaam in de dagelijkse praktijk.
Retaildeskundige Paul Moers verwacht niet te veel van lokale platforms: “Dit is een middel, maar geen oplossing voor het probleem. Het toont ook duidelijk aan hoe onthutsend zwak de retail is. Hier hadden ondernemers zelf mee moeten komen en veel eerder”. Uit onderzoek van het Duitse handelsonderzoeksinstituut EHI blijkt dat lokale marktplaatsen geen significante rol spelen. Expert Andreas Haderlein stelt dat vooral het kleine aantal deelnemende retailers en gebrekkig straatmanagement zwakke punten zijn van de lokale online platformen. Kortom, er is al veel te leren van eerdere initiatieven. Hoe creëer je waarde? Niet alleen voor consumenten, maar ook voor producenten?
Les 1: Ben de beste en zorg ervoor dat jouw klanten dolblij zijn
Besef dat de consument altijd gelijk heeft. Wat niet werkt zijn de vele initiatieven voor ‘digitale winkelstraten’ die geen bestel-, betaal- of levermogelijkheden bieden; een ‘verhaal’ vertellen is echt niet genoeg. De consument wil snelle thuisbezorging, zekerheid dat het product er is en wil gemak met een enkel bestel- en betaalplatform voor mobiel bestellen.
Het Amsterdamse Local Heroes laat zien dat het kan en extra omzet oplevert voor de lokale marktkooplui en winkels. Dat is hard nodig als er minder Amsterdammers in je winkel komen en de supermarkten stilletjes uit het straatbeeld verdwijnen.
Het succes zit in het, naast ophalen bij de winkel, lokaal organiseren van de snelle bezorging vanuit de winkels. Lokale bezorgers als Fietskoeriers, TringTring, Hurby, Peddler en Budbee kunnen snel leveren… of langzamer als de consument geen haast heeft.
Les 2: zorg voor naadloze systemen die ‘handsfree’ werken
Het boeken en verwerken van zendingen en het bijhouden van de systemen vraagt veel te veel tijd van de winkeliers en bezorgers. Dat is niet handig, niet betrouwbaar, te duur en niet altijd veilig. Dat moet simpel en snel, papierloos en geïntegreerd met de winkelsystemen (bestellingen en voorraden), met het betaalgemak van iDeal en Tikkie en naadloos gekoppeld aan de planning van de bezorgers.
Mogelijk biedt nieuwe Web3-technologie kansen. Ik vind het een boeiende vraag hoe we het samen beter, en eerlijker, onderling kunnen regelen zonder de wereldwijde platforms.
Les 3: doe het samen
Samen sta je sterker. Organiseer dit met de winkels uit je eigen straat. Betrek daar ook de grote spelers als Albert Heijn, Jumbo, Kruidvat, Gall Hema en Blokker bij. Werk samen met lokale bezorginitiatieven. Samenwerken is lastig, maar samen kom je echt verder.
In de digitalisering van de winkelstraten ligt een missie voor INretail, ondernemers, MKB Nederland, straatmanagers, de gemeenten en start-ups om samen de strijd aan te gaan met de grote platforms. Lokaal-voor-lokaal; niet alleen voor de dagelijkse boodschappen, ook voor wijn, boeken, mode en meer. Kies voor de aanval. En verleid de consument. INretail stelt dat het daarvoor nodig is primair te redeneren vanuit publieke waarden in plaats van economische waarden.
Is dat genoeg? Thuisbezorging heeft de onomkeerbare toekomst. De winkelstraten hebben een belangrijke maatschappelijke functie, stelt INretail terecht. Er is meer nodig om de winkelstraten te behouden.
Die winkelstraten moeten aantrekkelijk zijn; leuk om te wonen, te werken, te ondernemen, te bewegen en te ontspannen. Een ontmoetingsplek in de buurt waar verblijven het uitgangspunt is; dat biedt sociale cohesie. Digitalisering kan dat ondersteunen.
Een pleidooi voor een bezorgtax is een achterhoedegevecht…
Walther Ploos van Amstel.
Beste Walther,
In het persbericht van INretail is de nadruk te sterk komen te liggen op sec het stimuleren van lokale online platforms. Dat is jammer, want in de petitie die aan de minister is overhandigd, wordt in veel bredere zin gepleit voor het ontwikkelen van een publieke online infrastructuur die moet leiden tot een hogere mate van digitaal zelfbeschikkingsrecht van winkeliers. Uit de petitie:
“De opgave zou moeten zijn om met elkaar werk te maken van een veel inclusievere online infrastructuur gebaseerd op publieke waarden waar (lokale) vraag en (lokaal) aanbod elkaar moeiteloos weten te vinden. Uitgangspunt is dan niet het verdienmodel van een aantal dominante en gigantische marktpartijen, maar digitaal zelfbeschikkingsrecht en het algemeen belang dat belanghebbenden en betrokkenen met elkaar vormgeven. […] Daarnaast zijn er lokaal en landelijk initiatieven nodig waarmee lokale (vaak kleinere) winkeliers laagdrempelig en commercieel aantrekkelijk hun producten online onder de aandacht kunnen brengen.”
Op basis van zo’n online infrastructuur kunnen lokale online retailplatforms worden gebouwd, maar het geeft winkeliers vooral ook de mogelijkheid hun toegevoegde waarde als lokale fysieke winkel aan andere marktpartijen beschikbaar te stellen (bijvoorbeeld merken en web- en app-ontwikkelaars). Die krijgen daarmee inzicht waar (hun) producten lokaal verkrijgbaar zijn en kunnen dat via hun eigen online kanalen communiceren richting consumenten/klanten en daarmee hun eigen online dienstverlening verbeteren en verrijken. Op die manier creëer je meer online kanalen waar de producten van lokale winkels door de consument gevonden kunnen worden en daarmee neemt ook de afhankelijkheid van grote online platformen af.
In het persbericht wordt dus een enkele toepassing uitgelicht, terwijl het gaat om de onderliggende publieke infrastructuurlaag die gezamenlijk moet worden ontwikkeld om winkeliers op een eerlijkere manier en via verschillende online kanalen online meer zichtbaarheid te geven.
De opgave die INretail formuleert, is dus veel breder van aard dan het persbericht doet vermoeden.
Met hartelijke groet,
Michiel Vos
Zupr
Waardevolle aanvulling. Rapport INretail biedt mooie en inderdaad brede perspectieven op de rol van de de winkels en winkelstraten in de toekomst.