Ik mocht vrijdag de Amsterdamse zero-emissie en stadslogistieke plannen (overigens vooralsnog beoogde plannen) presenteren aan een groep aannemers uit de Metropoolregio. De recente verkeersplannen leidden tot enige hilariteit in de zaal. De pilot met de Weesperstraat zat nog vers op het netvlies. En dan nu het gestaakte palenplan in de Jordaan. Youp van ‘t Hek was er nog aardig bij afgelopen zaterdag in NRC.
Aannemers die vanuit de provincie naar Amsterdam komen, hebben grote moeite met de uitstootvrije plannen. Voor sommige vaklui is het zelfs reden om de stad volledig links te laten liggen, blijkt uit een rondgang van NH langs twintig aannemers. Gelukkig zijn er genoeg aannemers die er wel, met veel energie, de schouders onder zetten. Maar, ook die ondernemers hebben geen idee wat de gemeente concreet wil met de toekomst van stadslogistiek.
Vertrouwen komt te voet, maar gaat met de bestelauto
Het vertrouwen bij ondernemers en bewoners heeft met het palenplan opnieuw een knauw gekregen. Hoe is zo’n plan er zonder enige verkeersmeting in en rond de buurt doorheen gekomen? Waarom was er geen overleg vooraf met de nood- en hulpdiensten? Het was een plan waarbij bewoners en ondernemers bij de zienswijze en inspraak buiten spel werden gezet door (opnieuw) vooraf geen verkeersbesluit te publiceren. Een plan dat geen enkel concreet, meetbaar doel had. En waarvan niemand lijkt te weten wat het heeft gekost en nog gaat kosten. Wie neemt dat de autoluwe plannen nog serieus?
De dienst Bewaken en Beveiligen van de politie heeft verschillende keren bij het stadsdeel aangegeven zorgen te hebben over het palenplan, bleek tijdens de raadsvergadering. Dan heeft voorbereiding (en overleg) gefaald. Het stadsdeel ook de mening van experts (die zijn gevraagd in het voorjaar) naast zich neergelegd. Ook bij de knip op de Weesperstraat ging veel meer fout dan de wethouder eerder zei te weten.
Dat het vertrouwen verdwijnt is jammer. Amsterdam moet, net als andere gemeenten, werken aan een beleid dat de stad aantrekkelijker maakt. Daarbij hoort de auto niet vanzelfsprekend. Steevast gaat het fout met de ambitieuze verkeersplannen.
Hoe krijg je dat vertrouwen weer terug? Drie tips: zorg dat de plannen kloppen, zorg dat de plannen op elkaar aansluiten en zorg voor een verhaal dat verbindt.
Onderbouwing verkeersplannen
De verkeersplannen moeten beginnen met een gedegen kwalitatieve en kwantitatieve analyse van de bestaande verkeersstromen en de inrichting van de openbare ruimte. Wat zijn de problemen die je wilt oplossen? Wanneer is het plan geslaagd? Een plan moet een risico-analyse hebben over de effecten voor nooddiensten, doelgroepenvervoer, waterbedeffecten en ongewenst gedrag. Natuurlijk stem je interventies af met andere interventies in de buurt.
Nieuwe openbare ruimte trekt nieuwe functies aan. Hoe krijg je daar greep op? Uiteindelijk wordt alles terras of fietsparkeren. Dat heeft de uitvoering van de verkeersplannen in de Pijp geleerd. Met ‘Amsterdam maakt ruimte’ komt dat beleid er pas in de komende jaren. Zou je daarop niet wachten?
Uiteraard volg je correct de meest basale regels over het nemen van besluiten, inspraak en zienswijzen. Het rommelen met maar liefst negen verkeersbesluiten is niet transparant (en respectloos).
Integrale verkeersplannen
Er liggen voor de verschillende modaliteiten als fiets, lopen en auto nu losse en niet afgeronde plannen. Als je die plannen bij elkaar optelt dan moet de openbare ruimte twee keer zo groot worden. Er worden geen fundamentele keuzes gemaakt. Je verwacht eerst een samenhangende aanpak voordat je ruimte, tijd en geld weggeeft. Dat kun je maar een keer goed doen. Je kunt niet ongestraft blijven knippen in het verkeersnetwerk.
Wat is het verhaal?
We hebben nieuwe verhalen nodig, die helpen om uit de bekende loopgraven te blijven, onverwachte oplossingen te ontdekken en nieuwe doelgroepen aan te spreken. Alleen al de term ‘autoluw’ jaagt veel mensen op de kast. Met ‘Amsterdam maakt ruimte’ komt pas in de loop van 2024 dat verhaal dat de gemeente moet schrijven met alle betrokkenen; bewoners, ondernemers en bezoekers.
De verkeerswethouder heeft bij haar plannen overigens ook de andere wethouders die er over gaan nodig: bouwen en economie. En, niet in de laatste plaats een stevig budget voor de uitvoering ervan. Dat laatste ontbreekt. Dan is elke volgende stap kansloos. Denken dat je het met enkel ‘doordrukken’ gaat winnen is onverstandig. Dat leidt in elk geval niet tot meer vertrouwen. Als je als gemeente niet de kennis en de middelen hebt om het goed te regelen, dan moet je er voorlopig niet aan beginnen. Als autoluw dan zo belangrijk is: investeer!
Lees hier het verslag van de bewonersavond op 27 november: ‘Geef ons dan die cijfers, klojo’.
Walther Ploos van Amstel.
Was er geen overleg vooraf met de nood- en hulpdiensten? Ik krijg de indruk dat die er wèl was. Maar niet met degenen op de werkvloer die daar daadwerkelijk rijden en er niet snel genoeg langs kunnen. Het lijkt me ook niet dat die mensen voor bureaucratisch geneuzel te porren zijn, dit was dus gecoördineerd door collega’s vanachter een bureau die een berekening hebben gemaakt en zich baseerden op bestaande documenten over paaltjes die doorgang blokkeren. De memo erover heeft de werkvloer niet bereikt, pas toen de paaltjes verschenen werd het urgent voor ze. Daar zijn ze goed in, urgente zaken, dat is hun specialiteit.