Door de energietransitie komt het op steeds meer plekken in Nederland voor dat er onvoldoende netcapaciteit is om alle duurzaam opgewekte stroom te kunnen transporteren. Hetzelfde geldt voor ondernemingen die een nieuwe of grotere aansluiting hebben aangevraagd. Doordat het stroomnet niet snel genoeg meegroeit, komt netcongestie steeds vaker voor.
Terwijl de nieuwe Energiewet pas in 2025 verlichting kan bieden, past de Autoriteit Consument & Markt (ACM) de regels nu al aan met het oog op een grotere flexibiliteit in de afname en het aanbod van stroom. Hierdoor kunnen pieken en dalen beter worden opgevangen. Ook bedrijven zoeken samen met netbeheerders en lokale overheden naar oplossingen om de schaarse capaciteit slimmer te benutten, blijkt uit een rapport van ABN AMRO, waarin zij de oorzaken en oplossingen voor de groeiende druk op het elektriciteitsnet in kaart heeft gebracht.
Netbeheerder
De problemen op het stroomnet zijn voor een groot deel het gevolg van de energietransitie. Zo is de verwachting dat de vraag naar elektriciteit tot 2050 ruim zal verdubbelen.
Het stroomnet groeit volgens ABN AMRO door langdurige vergunningstrajecten en een tekort aan gekwalificeerd personeel niet snel genoeg mee met de elektrificatie van de energievraag. Ook nemen schokken in de stroomproductie toe door de decentrale opwekking van bijvoorbeeld zonne- en windenergie bij wisselende weersomstandigheden.
Door de enorme toename van het aantal zonnepanelen leveren deze soms meer stroom dan verbruikt wordt en het net kan opnemen. Hoewel er in veel gevallen nog wel fysieke ruimte beschikbaar is op lokale netten, kan deze gereserveerd zijn voor bedrijven die in het verleden meer ruimte toebedeeld hebben gekregen dan ze effectief nodig hebben. Netbeheerders halen niet altijd al verstrekte ruimte terug ten gunste van andere klanten.
Veel bedrijven zijn niet bereid deze onbenutte ruimte op te geven, omdat ze dit later nog nodig kunnen hebben om te groeien of processen te elektrificeren. Niettemin moeten netbeheerders nu al wettelijk de onbenutte gecontracteerde capaciteit aan andere bedrijven toewijzen. Hierop wordt een uitzondering gemaakt als bedrijven die eerder meer ruimte beschikbaar kregen, kunnen aantonen deze daadwerkelijk te gaan gebruiken.
Energiecollectieven
De huidige wetgeving is volgens ABN AMRO niet geschikt voor een tijd waarin netcapaciteit schaars is en hernieuwbare energie een steeds grotere rol speelt.
In afwachting van de Energiewet past de ACM nu al in hoog tempo de wetgeving aan om de schaarse capaciteit van het elektriciteitsnet veel slimmer te benutten. Zo maakt zij het voor bedrijven mogelijk ‘tijdgebonden transportrechten’ te verwerven, zodat netcapaciteit kan worden benut als het stroomnet minder intensief wordt gebruikt.
Albert Jan Swart, sectoreconoom Industrie, Transport en Logistiek van ABN AMRO zegt: “In de tussentijd kunnen ondernemers de pijn van bestaande belemmeringen verzachten door te investeren in oplossingen die nu al kunnen worden ingezet, zoals de eigen opwek van zonne- of windenergie, de inzet van aggregaten of batterijen of energiemanagementsystemen. Door samenwerking tussen bedrijven, netbeheerders en gespecialiseerde dienstverleners wordt het mogelijk over enkele jaren ten volle van nieuwe wetgeving en steeds betere en goedkopere technologie te profiteren.”
Mogelijke oplossingen voor ondernemers zijn:
- Energiebesparing: De beste energie is energie die je niet gebruikt.
- Locatiekeuze
- Eigen opwek van hernieuwbare energie
- De inzet van batterijen
- Aggregaten
- In gesprek met de netbeheerder
- Vraag flexibel maken
- Samenwerken met naburige bedrijven
Oegema transport
Een van de praktijkvoorbeelden in het rapport is Oegema Transport uit Dedemsvaart. Het bedrijf bouwt een eigen openbaar laadplein met snelladers voor elektrische trucks. Van netcongestie heeft de logistieke dienstverlener nu nog geen last. Toch komen er dit najaar al twee batterijcontainers om de komende jaren snel te kunnen blijven groeien. De directeur van Oegema Transport: “Ga in gesprek met je klanten, met de netbeheerder, met je leveranciers. Laat je niet ontmoedigen door netcongestie.” Ze stellen hun laadplein ook open voor ondernemers in de regio, die dan overdag kunnen komen laden.
Het ABN AMRO rapport is hier te downloaden.