Niet voor het eerst blijkt dat gemeentes pilots opzetten die het bedrijfsleven behoorlijk in de weg zitten, ook op het gebied van stadslogistiek. Hoe voorkomen we dat het bedrijfsleven meteen al met 3:0 achter komt te staan? Dat vraag ik me op Logistiek.nl af.
De Amsterdamse Weesperstraat is vanaf 12 juni zes weken afgesloten voor autoverkeer. Het is een pilot om te kijken hoe de stad autoluw kan worden. Wat kan het bedrijfsleven nu doen om ook van de pilot te leren? Er zijn nog een enkele dagen voordat de slagboom dichtgaat. Steeds lijkt het erop dat het bedrijfsleven van begin af aan met 3:0 achter komen te staan. Zeker nu steeds meer gemeenten voor autoluw gaan en hun verkeersnetwerk gaan knippen en afknijpen; ook voor stadslogistiek.
Geen overleg vooraf met betrokken ondernemers
De eerste stap is overleg tussen het bedrijfsleven (ontvangers en verzenders, taxibedrijven) en de gemeente. Het bedrijfsleven komt wat dat betreft al met 1:0 achter te staan. In de aanpak van de pilot staat dat het overleg met ‘stakeholders’ zou gebeuren in februari en maart 2023. Dat is in Amsterdam niet gebeurd.
Behalve over de technische details van de knip moet dat overleg gaan over de resultaten van de nul-metingen, de beoogde doelen van de pilot en de verwachte resultaten. Een pilot zonder concrete, meetbare doelstellingen is natuurlijk geen pilot waarvan je iets kan leren.
Kom met een nulmeting op basis van juiste data
De tweede stap is af te stemmen welke data de gemeente kan verzamelen tijdens de pilot en welke data nodig zijn van het bedrijfsleven. De analyse van de kentekencamera’s levert geen resultaten op die kunnen leiden tot ‘actionable’ verbeteracties van ondernemers die in de stad moeten zijn. Gaan ze klakkeloos omrijden, of zijn er kansen voor samenwerking bijvoorbeeld in de stadslogistiek van ontvangers of verladers? Kunnen taxi’s slimmere ritten maken?
De kentekencamera’s zeggen niets over herkomst (vaak buiten de stad) en bestemming en zeggen niets over wat er in de voertuigen zit. Gaat het om horecaleveringen of servicemonteurs? Hoe vol zit de vrachtwagens? Is het een taxi voor Aanvullende Openbaar Vervoer of voor een toerist? De data die nu worden verzameld zijn daarmee ook voor de gemeente en voor ondernemers van beperkte waarde. Die data van de kentekencamera’s moeten worden verrijkt met data van het bedrijfsleven.
Het bedrijfsleven zal een eigen nulmeting moeten organiseren en een eigen dataverzameling moeten inregelen voor de analyse van de impact van de verkeersinterventies. Anders blijft het straks bij klakkeloos omrijden. Geen eigen data verzamelen is een gemiste kans. En dan sta je 2:0 achter. Helaas is het delen van data tussen bedrijven nog wel een ‘dingetje’. Dan kun je nooit bepalen welke schade je lijdt.
Dat onderzoek nodig is, is duidelijk. Er is eind vorige eeuw onderzoek gedaan naar ‘disappearing traffic’ bij verkeersingrepen. Maar, recent en op zakelijk verkeer gericht onderzoek is er niet. De groei van het autoverkeer in bijvoorbeeld Amsterdam is eigenlijk niet te verklaren na meerdere ‘autoluwe’ ingrepen in de afgelopen 10 jaar.
Het gaat om de economie en ruimtelijke ordening
Dit wordt zeker niet de laatste pilot met een knip. En Amsterdam is zeker niet de enige gemeente met autoluwe ambities. De vraag is hoe de ambtenaren experts uit het bedrijfsleven, de lokale logistieke netwerken en kennisinstellingen gaan betrekken bij hun aanpak. Je moet het gezamenlijk leren van interventies serieus nemen.
Een gezamenlijke data-analyse is een waardevolle aanvulling voor de evaluatie van de pilot, en als een aanzet voor komende impactanalyses voor volgende knips of tijdelijke wegafsluitingen bij grote projecten.
Overigens gaat de beslissing over knips in het verkeer veel verder dan de portefeuille van een enkele verkeerswethouder. Dit raakt ook de ruimtelijke ordening van de stad, de digitalisering en de economie van de stad.
De gemeente mag niet wegkijken van de faciliterende rol die de gemeente heeft met venstertijden, ruimte voor hubs, voorkeursroutes, verkeersmanagement, intelligent toegangsbeheer, gewichtsbeperkingen en andere maatregelen. Zeker in de toekomst. Anders sta je als bedrijfsleven definitief 3:0 achter.
Verkeer begint met een visie op de ‘soul’ van de stad
Bij verkeersplannen gaat het om de toekomst van de stad. In onze gesprekken over stedelijke mobiliteit moet het niet alleen gaan om de ‘stuff’ en ‘fluff’ van mobiliteit, maar vooral om de ‘soul’ van onze stad. Wat maakt ons in de toekomst echt gelukkig? Laten we met elkaar daarover het gesprek gaan voeren. Een goed initiatief komt van Amsterdamse binnenstadondernemers om de Binnenstadfile aan te pakken voor een aantrekkelijke binnenstad. Welke verhalen willen we volgende generaties vertellen? Die autoluwe ambities zouden ook wel eens onze ambities kunnen zijn.
Update 15 juni (Amsterdam)
Woensdag 14 juni spraken ondernemersorganisaties TLN, evofenedex, Koninklijke Horeca Nederland, Vereniging Amsterdam City, MKB-Amsterdam en ORAM met wethouders Van der Horst (D66) – mobiliteit en Mbarki (PvdA) – Economische Zaken over de bereikbaarheid en mobiliteit in de binnenstad.
Namens TLN zat Public Affairs adviseur Wessel Deelstra aan tafel: ‘naast het thema bereikbaarheid is er ook gesproken over de gewenste samenwerking tussen het bedrijfsleven en de gemeente. Van de aanpak Knip Weesperstraat kunnen we een hoop leren, bovendien horen we dat er veel verkeerschaos is in de binnenstad en de bereikbaarheid in het geding komt. Wij hebben duidelijk gemaakt dat we bij plannen die de logistiek raken graag vroegtijdig en veelvuldig betrokken worden. Het is goed om te horen dat de wethouders hier ook mee aan de slag willen en de Commissie Bevoorrading Amsterdam (waar TLN de gedeeld voorzitter van is) hiervoor nog meer in te willen zetten.’
De verschillende ondernemersorganisaties krijgen signalen van leden die niet meer in Amsterdam actief willen zijn vanwege al het oponthoud. De wethouders lieten weten veel contact te zoeken, en het zich aan te trekken dat het bedrijfsleven zich niet gehoord voelt. Voor ondernemers is het belangrijk om tijdig op de hoogte te zijn van de gemeentelijke plannen en Amsterdam geeft aan hier meer haar best voor te willen doen.
Er is volgens de wethouders, in het kader van een goed draaiende economie, namelijk een gezamenlijk belang: een verkeersveilige stad, met autoluwe delen en goede mogelijkheden voor bevoorrading en transport. Vanuit de gemeente zijn voor deze onderwerpen meerdere vervolg overleggen rond de zomerperiode toegezegd. ‘Door samen te werken en koploper te zijn op deze dossiers, heb je ook een mooi product voor andere steden’, aldus wethouder Van der Horst.
Walther Ploos van Amstel.